स्वास्थ्य

काेराेनाकाे नयाँ भेरिअन्ट लाम्ब्दा २९ देशमा देखियाे, कति खतरनाक ?

• गाउँ सहर डेस्क
• २७ असार आइतबार, २०७८ | १५:४१:०० मा प्रकाशित

काठमाडाैँ । कोरोना लगातार नयाँ रूपहरूमा देखा परिरहेकाे छ । डेल्टा र डेल्टा प्लस पछि, लाम्ब्दा भेरिअन्ट (Lambda variant) को केश बढ्न थालेको छ । याे भेरिअन्टका संक्रमितहरू विश्वका २९ देशमा देखिएका छन् ।  यो संख्या लगातार बढिरहेको छ । मार्च अप्रिलमा यस संस्करणसँग सम्बन्धित घटनाहरूमा द्रुत वृद्धि भएपछि डब्ल्यूएचओले यस प्रकारलाई 'भेरिअन्ट अफ इन्ट्रेस्ट' को श्रेणीमा राख्यो । डब्ल्यूएचओका अनुसार धेरै देशहरुमा पुन: वृद्धि भएको संक्रमणमा लाम्ब्दा भेरिअन्ट जिम्मेवार छ ।

लाम्ब्दा भेरियन्ट भनेको के हो ?

प्रत्येक भाइरसले आफ्नो जीनोम परिवर्तन गरिरहन्छ (साझा भाषा, संरचनामा) बाँच्न र यसलाई लामो समयको लागि बलियो बनाउँदछ । भाइरसको आधारभूत संरचनामा हुने परिवर्तनहरूलाई उत्परिवर्तन भनिन्छ र यी परिवर्तनहरू पछि भाइरस एक नयाँ रूपमा आउँदछ, जसलाई एक संस्करण भनिन्छ । सरल भाषामा बुझ्नुहोस्, यो भाइरसको नयाँ रूप हो, जसकाे नाम लाम्ब्दा (C.37) राखिएको छ ।

लम्ब्दा भेरियन्ट कहाँबाट आयो ?

यो होइन कि लम्ब्दा भेरिअन्ट भर्खर आएकाे हाे । डब्ल्यूएचओका अनुसार यो संस्करण पहिलो पटक दक्षिण अमेरिकी देश पेरूमा डिसेम्बर २०२० मा पहिचान गरिएकाे थियाे । यद्यपि यस प्रकारका संक्रमणहरू अगस्त २०२० देखि पेरूमा नै देखिन थाले ।

यसको उत्पत्ति पेरूमा नै भएकाे विश्वास गरिन्छ । त्यहाँकाे ८० प्रतिशत संक्रमणमा लाम्ब्दा भेरिअन्ट जिम्मेवार रहेकाे बताइन्छ । यस संस्करणको बारेमा चिन्ताहरू त्यतिबेला बढ्न थाल्याे जब याे केश २५ भन्दा बढी देशमा देखियाे । त्यसपछि १४ जूनमा विश्व स्वास्थ्य संगठनले लाम्ब्दालाई 'चासोको विविधता' घोषित गर्‍यो ।

रुचि भिन्नताले के भन्न खोजेको हो ?

जब भाइरसको नयाँ संस्करणको पहिचान हुन्छ, डब्ल्यूएचओले उक्त संस्करणको बारेमा अधिक जान्न यसलाई मोनिटर गर्दछ । यसका लागि भाइरसलाई चासोको प्रकारको कोटीमा राखिन्छ ।

यदि भाइरसको अध्ययन पश्चात, भिन्नता द्रुतगतिमा फैलिरहेको छ र धेरै संक्रामक छ, तब यसलाई 'सम्बन्धी रूपहरू' को कोटीमा राखिन्छ । यस भन्दा पहिले पनि, भेरिअन्ट्सको प्रकृतिमा आधारित, डब्ल्यूएचओले अल्फा, बीटा, गामा र डेल्टालाई 'प्रकारको चिन्ताको रूपमा' वर्गीकृत गरेकाे थियाे ।

त्यहाँ केहि भेरियन्टहरू हुन सक्छन् जुन न रुचि भेरिअन्टको रूपमा वर्गीकृत गरिएको हो न त कन्सर्न भेरिअन्टको रूपमा । जस्तै डेल्टा प्लस भेरिअन्टका धेरै केसहरू पनि भारतमा पनि रिपोर्ट गरिएको छ, तर डब्ल्यूएचओले यस प्रकारलाई कुनै पनि श्रेणीमा राखेको छैन ।

के लम्ब्दा भेरियन्टको विशेषता पनि फरक छ ?

वर्तमानमा वैज्ञानिकहरूसँग यस सम्बन्धमा थोरै जानकारी छ, तर यो विश्वास गरिन्छ कि कोरोनाका अन्य प्रकारहरू जस्तै लम्ब्दामा पनि यसको लक्षणहरू छन् । उच्च ज्वरो, चिसो-खोकी, परीक्षण र गन्ध परिवर्तन वा बिल्कुल आउने, सास फेर्न गाह्रो, शरीर दुखाइ र थकान जस्ता लक्षणहरू यसका बिरामीहरूमा देख्न सकिन्छ । त्यो हो, कोरोनाको बाँकी भेरिअन्ट्स जस्तै, लाम्ब्दामा पनि लक्षणहरू छन् ।

कतिवटा देशमा यो अहिलेसम्म फैलिएको छ ?

लाम्ब्दा भेरिअन्टका केसहरू पेरूमा अगस्त २०२० मा पहिलो पटक रिपोर्ट गरिएको थियो । त्याे बेला यो दक्षिण अमेरिकाका केही देशहरूमा मात्रै थियो । संक्रमित व्यक्तिको संख्या पनि कम थियो । डिसेम्बर २०२० मा, डब्ल्यूएचओले यो संस्करण पहिलो अभिलेख गर्याे ।

मार्चपछि, काेराेनाकाे यस प्रकारले अचानक गति प्राप्त गर्‍यो । क्रमशः लाम्ब्दा भेरिअन्टका नयाँ केसहरू विभिन्न देशहरूमा देखा पर्न थाले । हाल अस्ट्रेलिया, बेलायत सहित २९ देशहरूमा लाम्ब्दा भेरिअन्टका केसहरू रिपोर्ट गरिएका छन् । धेरै देशहरूमा, याे प्रकार अन्तर्राष्ट्रिय यात्रीहरु मार्फत फैलिएको बताइएकाे छ ।

कति खतरनाक छ लाम्ब्दा ?

वैज्ञानिकहरूको अनुसार, ७ वटा विभिन्न उत्परिवर्तनहरू लाम्ब्दा भेरिअन्टको स्पाइक प्रोटीनमा देखिएका छन् । यी उत्परिवर्तन मध्ये एक (L452Q) डेल्टा भेरियन्टमा फेला परेको L452R म्यूटेशनसँग मिल्दोजुल्दो छ । L452R उत्परिवर्तन डेल्टा भेरिअन्टविरूद्ध मोनोक्लोनल एन्टिबडीको प्रभाव कम गर्नमा जिम्मेवार मानिन्छ ।

विज्ञान पत्रिका 'सेल' मा प्रकाशित एक रिपोर्टका अनुसार डेल्टा भेरियन्टमा L452R उत्परिवर्तनका कारण यसको इन्फेक्टिभिटी बढेको थियो । L452R सँग मिल्दोजुल्दो लाम्ब्दामा पनि फेला पर्‍यो, जसको मतलब यो पनि उच्च इन्फेक्टीभिटी हुन सक्छ।

प्रि-प्रिन्ट सर्भर मेडआरक्सिवमा प्रकाशित एक अनुसन्धान अध्ययन अनुसार, लम्ब्दा भेरिअन्टको स्पाइक प्रोटीनले खोपले निर्मित एन्टबडीहरूको प्रभाव कम गर्न सक्छ ।

समान अध्ययनले यो रिपोर्ट पनि गर्‍यो कि लाम्ब्दा भेरियन्ट अल्फा र गामा भेरियन्टहरू भन्दा बढी संक्रामक छ । साथै, खोपले उत्पादित गर्ने एन्टबडीहरूको संख्या पनि लाम्ब्दा भेरिएन्ट संक्रमित मानिसहरूमा ३ गुणा कम पाइएको छ ।

चिलीमा भर्खरै गरिएको एउटा अध्ययनले पत्ता लगायो कि लाम्ब्दा भेरिअन्ट अल्फा र गामा भेरिअन्ट भन्दा धेरै संक्रामक छ ।

चिन्ता थपेकै हाे ?

डेल्टा भेरिअन्टले गरेकाे क्षतिलाई नजरअन्दाज नगर्ने हाे भने याे स्वरूपपनि निकै खतरनाक देखिएकाे छ । प्रत्येक सेकेण्डमा सावधानी र तयारी बढाउनुपर्ने देखिएकाे छ । वर्तमानमा, वैज्ञानिकहरूसँग लाम्ब्दा भेरिअन्टको बारेमा धेरै जानकारी छैन । यस अध्ययनलाई अझ राम्ररी बुझ्न विभिन्न देशहरूमा अध्ययनहरू भइरहेका छन् । _{^{एजेन्सीकाे सहयाेगमा}}