हतारमा शेयर किनबेचभन्दा धैर्य गर्न लगानीकर्तालाई दुई डाक्टरको सुझाव

अर्थतन्त्र

हतारमा शेयर किनबेचभन्दा धैर्य गर्न लगानीकर्तालाई दुई डाक्टरको सुझाव

संजीब ढुंगाना
२५ मङ्सिर मंगलबार, २०७५ | १८:०६:०० मा प्रकाशित

काठमाडौँ । स्थानीय तह र प्रदेशको चुनाव शान्तिपूर्ण रूपमा सम्पन्न भएपछि स्थायी सरकार बन्यो र शेयर बजार बढ्ने अपेक्षा गरिएको थियो । आर्थिक संवृद्धि नै प्राथमिकता भएको घोषणा त भयो, तर शेयर बजारमा बृद्भि आउन सकेन, निरन्तर अपेक्षा विपरीत देखिन थाल्यो । त्यसपछिका अधिकांश दिन बजारमा गिरावट नै जारी छ ।

अर्थमन्त्री डा. युवराज खतिवडाले मुलुकको अर्थतन्त्रका आम सूचक सकारात्मक रहेकाले शेयर लगानीकर्ता निरुत्साहित हुनुपर्ने अवस्था नरहेको बताएका छन् ।

प्रतिनिधिसभा, अर्थ समितिको आजको बैठकमा उनले राष्ट्रिय पूँजी निर्माणको आधार शेयरबजारलाई बनाउनुपर्छ भन्ने आफ्नो मान्यता रहेको उल्लेख गरे । उनले भने, “पूँजी बजारमा देखिएको उतारचढावप्रति सरकार सजग छ, शेयर बजारलाई पारदर्शी, स्वस्थ्य र चिर स्थायी बनाउनका लागि सरकारले कदम चालेको छ, हतारमा शेयर किनबेचभन्दा धैर्य गर्न लगानीकर्तालाई सुसूचित गर्नुपर्ने अवस्था छ ।”

देशको अर्थतन्त्र सकारात्मक दिशातर्फ उन्मुख हुने क्रममा बच्चाको दाँत निस्कने क्रममा ज्वरो आएको जस्तो अवस्था रहेको मन्त्री खतिवडाको भनाइ थियो । उत्पादन क्षेत्रमा लगानी बढाएर राष्ट्रिय पूँजी निर्माण गर्नुपर्छ भन्ने सरकारको मान्यता रहेको उनले उल्लेख गरे । कृषि, ऊर्जालगायत उत्पादन क्षेत्रमा अहिले कर्जाको माग बढिरहेको बैंकले शेयर बजारमा चाहे जति लगानी गर्न सक्ने अवस्था कमजोर रहेको बताउँदै अर्थमन्त्री डा खतिवडाले तरलताको अभावले पनि शेयर बजारलाई केही हदसम्म तलमाथि पारेको हुनसक्छ भने ।

कुल बजार पूँजीकरण वा सेयर बजारको कुल मूल्य साढे १३ खर्ब रुपैयाँ छ। जबकि त्यतिखेर सो परिमाण झण्डै २१ खर्ब रुपैयाँसम्म पुगेको थियो। अढाई वर्षपछि त्यो लगातार खस्किएर यो साता झण्डै ११ सय हाराहारीमा झर्‍यो । २०७३ सालको साउन महिनामा नेप्सेको सूचकाङ्क नेप्से परिसूचक १८८० हाराहारीको उच्चतम विन्दुमा पुगेको थियो।

खचाखच भरिने शेयर कारोबार गर्ने ब्रोकर कार्यालय सुनसान जस्तै देखिँदा यस क्षेत्रका लगानीकर्तामा शेयर बजारप्रतिको उत्साह कम देखिएको छ । धितोपत्र बजार निरन्तर ओरालो लाग्दा धेरै समूह प्रभावित भएका छन् ।

पूर्वअर्थमन्त्री डा. बाबुराम भट्टराईले सरकारले बचतलाई वृद्धि गर्ने र शेयर बजारका लगानीकर्ताले पनि धैर्य गर्नुपर्ने अवस्था देखिएको धारणा राखे । उनले भने, “हाम्रो अर्थतन्त्र अहिलेसम्म पनि उत्पादनमुखी हुन सकेको छैन, राज्य बढी जिम्मेवार हुनुपर्छ, पूँजी बजारमा देखिएका समस्या सहकार्य, वार्ता र संवादका आधारमा सम्बोधन गर्नुपर्छ ।”

पूर्वअर्थमन्त्री सुरेन्द्रप्रसाद पाण्डेले विश्वासको जगबाट पूँजी बजार डग्मगाउने स्थिति पुग्न लागेको हो भने विशेष व्यवस्था गरेर प्रोत्साहन गर्न आवश्यक रहेको धारणा व्यक्त गरे । पूर्वअर्थमन्त्री एवं समितिका सदस्य ज्ञानेन्द्रबहादुर कार्कीले शेयर बजार स्वस्थ्य र लगानीकर्तालाई सुरक्षित एवं उत्साही बनाउन आवश्यक रहेको विचार प्रकट गरे ।

हाल नेपालमा कुल लगानीकर्ताको सङ्ख्या १५ लाखभन्दा बढी छ। तीमध्ये अधिकांस साना लगानीकर्ता रहेका छन्। अढाई वर्ष यता नेपाल स्टक एक्सचेञ्ज (नेप्से) को सूचकाङ्क लगातार खस्किएपछि त्यसले खर्बौँ रुपैयाँको पूँजीकरण परिमाणमा ह्रास बेहोरिरहेका छन् । जसको प्रत्यक्ष असर लाखौँ आम लगानीकर्ता भएको उनीहरू बताउँछन्।

राष्ट्र बैंकका गभर्नर डा चिरञ्जीवी नेपालले पूँजी बजारमा धेरैलाई समेट्न नसक्दा तथा कारोवार गर्ने व्यक्ति आफै सङ्कुचित हुँदा छोटो समयमै शेयरको मूल्यमा उचारचढाव आउने परिस्थिति बनेको धारणा राखे । नेपाल धितोपत्र बोर्डका अध्यक्ष रेवतबहादुर कार्कीले लगानीकर्ताको दोस्रो बजारमा केही तलमाथि परेको भए पनि पहिलो लगानीमा खासै असर नगरेको जानकारी दिए ।

नेपाल स्टक एक्सचेञ्जका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत चन्द्रसिंह साउदले कात्तिकबाट पूर्णरुपमा अनलाइनमार्फत पूँजीबजार सञ्चालनमा आएपछि विगतमा उठ्ने गरेका धेरै प्रश्नको सम्बोधन भएको बताए । नेपाल ब्रोकर एशोसिएशनका अध्यक्ष भरत रानाभाटले ५० दलाल कम्पनीले मुलुकका ४१ शाखामार्फत १७ शहरमा शेयर किनबेचका क्षेत्रमा सेवा पु¥याइरहेको जानकारी दिए ।

नेपाल इन्भेस्टर फोरमका अध्यक्ष अम्बिकाप्रसाद पौडेलले शेयर कर्जालगानी सबैभन्दा सुरक्षित भए पनि सरकारको गलत नीतिका कारण पूँजी बजारको सूचकाङ्क दुई वर्षदेखि ओरालो लागेर निकै तल झर्न पुगेको तथ्याङ्क प्रस्तुत गरे ।

बैठकमा समितिका अध्यक्ष कृष्णप्रसाद दाहालले पूँजी बजारमा देखिएका समस्या र चाल्नुपर्ने कदमबारे जानकारी लिन आयोजना गरिएको छलफललाई समितिले निरन्तरता दिँदै आवश्यक निर्देशन दिने बताए ।