गाउँ सहर

ओम उमामहेश्वराभ्यम् नमः शिवलिङ्गमा जल-दूध-वेलपत्र र धतुरो चढाउँदा पूजाको पूर्ण फल प्राप्त हुन्छ

काठमाडाैँ । आज साउनको पहिलो सोमबार । शिवलाई यो दिन र महिना दुवै अति प्रिय छन् । शिव पुराणमा भनिएको छ कि यस दिन भगवान शिव र पार्वतीको पूजा गर्नाले मनोकामना पूरा हुन्छ । साउन महिना भगवान शिव र देवी पार्वतीसँग सम्बन्धित छ । त्यसैले महादेवलाई अति प्रिय छ ।

साउन महिनामा शिवालय धाउने, पूजाआजा गर्ने, ब्रत-उपवास बस्ने गरिन्छ । यसको धार्मिक महत्व त छँदैछ, सामाजिक र वैज्ञानिक महत्व पनि उत्तिकै छ । खेती किसानीबाट मिल्ने फुर्सदिलो समयमा भक्ती-आराधना गर्ने, धार्मिक प्रवृत्तिलाई बढाव दिने, ब्रत उपवास बस्ने, सात्विक भोजन गर्ने महिना हो, साउन । साउन महिनाको सोमबारलाई विशेष मानिन्छ, शिव आरधानाका लागि । यसदिन शिवलिङ्गमा जल, दूध, वेलपत्र र धतुरो चढाउने गरिन्छ ।

यसबेलाको भोजन तालिका पनि स्वस्थ्यकर हुने गर्छ । राती सुत्ने बेला दुध खाने, विहान उठ्नसाथ पानी खाने र खाना पछि मोहि खाने हो भने वैद्य अर्थात डाक्टरको आवश्यक्ता पर्दैन । शिवलिङ्गमा वा मन्दिरमा चढाइने जति पनि चिजहरु हुन्छन्, ति औषधीय गुणले भरिपूर्ण हुन्छन् ।

ज्योतिषी शैलेष उपाध्यायका अनुसार माता सतीको जन्म पार्वतीको रूपमा हिमालयको पहाडी राज्यमा भएको थियो । उनले शिवलाई प्राप्त गर्न साउन महिनामा धेरै तपस्या गरेका थिए । देवीको तपस्याबाट प्रसन्न भएर शिवले पार्वतीको इच्छा पूरा गरी उनीसँग विवाह गरे । साउनमा नै भोलेनाथले पार्वतीलाई पत्नीको रूपमा प्राप्त गरेका थिए । त्यसैले यो महिना शिवलाई विशेष प्रिय मानिन्छ ।

साउने सोमबार पूजा विधि

साउने सोमबार बिहान सबेरै उठ्नुपर्छ । यसपछि पानीमा कालो तिल मिसाएर नुहाउनुस् । त्यसपछि शिव मन्दिर जानुहोस् । सबैभन्दा पहिले गणेशको पूजा गर्नुहोस् । जलले शिवलिङ्गको अभिषेक । त्यसपछि शिवलिंगमा वेलको पात र धतुराेकाे फूल चढाउनुपर्छ । शिव पुराणका अनुसार यी फूल र अक्षरहरू चढाउँदा मात्र पूजाको पूर्ण फल प्राप्त हुन्छ । त्यसपछि पवित्र धागो अर्पण गर्नुहोस् ।

शिवलिङ्ग बनाउनुहोस् । यसपछि धूप बालेर आरती गर्नुहोस् । आरती पछि पूजामा भएको गल्तीको लागि माफी माग्नु पर्छ । विवाहितहरूले जीवनसाथीसँगै शिव र माता पार्वतीको पूजा गर्नुपर्छ । उपासनाभरि "ओम उमामहेश्वराभ्यम् नमः" मन्त्रको जप गर्नुहोस् ।

विवाहित महिलाले साउने सोमबार व्रत बस्छन्

विवाहित महिलाले श्रीमानको दीर्घायु र सुस्वास्थ्यको कामना गर्दै साउने सोमबार व्रत बस्ने गर्दछन् । व्रत बस्ने महिलाहरू सोमबार बिहान सबेरै उठ्छन् र नुहाएर पूरा मेकअप गर्छन् । त्यसपछि उनीहरु शिव मन्दिरमा गएर शिव र माता पार्वतीको पूजा गर्छन् । व्रत बस्ने कसम लिन्छिन् । महिलाहरूले पार्वतीलाई मह चढाउँछन् ।

खाँचोमा परेकाहरूलाई दान गर्ने परम्परा

साउने सोमबारको दिन विपन्नलाई अन्न र धन दान गर्ने चलन पनि शास्त्रमा उल्लेख छ । यस दिन छाता, लुगा र जुत्ता पनि दान गर्न सकिन्छ । यस पर्वमा नदी वा पोखरीमा माछालाई पीठोको गोला खुवाउनुपर्छ । गाई र गोरुलाई हरियो घाँस खुवाउने ।

गाउँ सहर संवाददाता

तपाईँको मत